Archief
In het archief of rariteitenkamer vind je opmerkelijk en bijzonder Indisch materieel en immaterieel erfgoed. Zoals tekeningen, schilderijen, foto’s, boeken, muziek, toneelstukken, meubels en bijzondere voorwerpen.
Hieronder is een eerste keuze uit het particulier archief van Zuiderweg Erfgoed te zien.
Bekijk ook eens op in het archief van Zuiderweg Erfgoed in Rijksstudio van het Rijksmuseum
Kortom een verzameling van Compagnies en Indisch erfgoed.
Archief of verzameling
Een zeventiende-eeuws getekend reisverhaal over Oost-Indië wordt bewaard in de Stifsbibliotheek in St. Gallen. De titel ervan is tekende zijn reisverhaal Journal de voyage de Georg Franz Müller, un voyageur alsacien.
Op de voor- en achterzijde van pagina 41 in zijn Journaal portretteerde Georg Franz Müller een Europees echtpaar met hun slaaf die een pajong of parasol boven hun hoofd houdt. Een slaaf met pajong was een teken van welstand.
Op de achterzijde van deze bladzijde tekende Müller een Europeaan met zijn mestiese of inheemse vrouw. Vaak was deze vrouw zijn njai. Want een Compageniespersoneelslid trouwde niet altijd zijn concubine.
Archief pop-up Max Havelaar
Een paar eeuwen later stelden Eric Heuvel (tekeningen) en Jos van Waterschoot de graphic novel uitgave samen van de Max Havelaar.
De belangrijkste personages werden als pop-up afgebeeld.
Multatuli, het pseudoniem van Eduard Douwes Dekker, gaf aan zijn boek de ondertitel de koffij-veilingen der Nederlandseche Handelsmaatschappij.
Archief Indische objecten
Van heel andere aard is dit woordenboekje dat heel gemakkelijk in je broekzak kan worden meegenomen.
Maar zo klein betekent natuurlijk ook dat het in je broek- of jaszak zoekraakt. En daarom is het in ons archief te zien.
Het kaft van een negentiende-eeuws Indisch album in een privé collectie is ook bijzonder. Zo zeer zelfs dat het een plaatsje in het archief verdient.
Bataviaasch Genootschap als archief
Vroeger kon je in de bibliotheek van het Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Batavia bladeren in andere albums, boeken, kranten en tijdschriften.
Jammer genoeg bestaat deze bibliotheek niet meer. Daarom alleen al verdient deze bibliotheek een plaats in ons archief.
Ook de inrichting van Compagnieskamer in dit museum bestaat niet meer.
Onderstaande foto geeft een impressie van het zeventiende- en achttiende-eeuwse meubilair. De bezoekers in dit Bataviaas Museum konden zich een beeld vormen van meubilair uit de tijd van de Verenigde Oostindische Compagnie.
Het meeste meubilair van toen en wat er nog van over is, wordt tegenwoordig bewaard op de depots en in de bijgebouwen van het huidige Museum Serajah Jakarta.
Als erfgoed uit de Compagnies tijd horen deze meubels natuurlijk in ons archief.
Archief Kerstmis vroeger in Indië
T ijdens de Kerstmis in Indië waren de fabrieken, kantoren, winkels en diverse instellingen tot en met Nieuwjaar gesloten.
De volwassenen en de kinderen vierden hun eigen kerstmis.
Ouders
Het was gebruikelijk dat de inwoners op de vooravond van Kerstmis de graven van hun overleden familieleden in Indië bezochten. Ze herdachten hen en strooiden bloemen op hun graven.
Of ze lieten een foto maken bij hun Indische kerstboom voor hun familie in het vaderland.
Anderen deden mee met de door de Chinese winkeliers georganiseerde tombola of loterij. Weer anderen bekeken de kerstverlichting in de Chinese toko’s en banketwinkels en luisterden naar de muziek.
Tijdens de kerstdagen schoven de meeste volwassen aan bij de druk bezochte kerkdiensten
Kinderen
Voor de kinderen was er op Tweede Kerstdag in de sociëteit van hun vader een gekostumeerd kinderbal. Hun ouders lieten dure kostuums voor hun kinderen maken.
De meisjes waren meestal verkleed als gravinnen, marketentsters of Griekse godinnen. Maar ze hadden ook een voorkeur voor engeltjes en cherubijntjes
De jongens verkleedden zich als schoorsteenveger, matroos, jockey, rechter of pierrot.
Ieder jaar dansten de verklede kinderen vrolijk tot laat in de nacht en bewonderden het fraaie vuurwerk.
Archief kerstadvertenties
Winkeliers adverteerden al in de oudste Indische kranten met kerstaanbiedingen.
Bijvoorbeeld die van W. Loonen & Co. In het Bataviaasch Handelsblad voor een draaiende kerstboom.
Boekhandel Visser & Co pakte in zijn advertentie in de Java Bode breed uit en bood bijzondere kerstcadeaus aan.
Zoals etuis met letters die met plaatjes versierd waren, boeketjes met toepasselijke teksten en gelukwensen voor 5 gulden (nu een kleine 59 euro). Of fraai papier voor nieuwsjaarversjes of -gedichtjes. Maar ook kerst- en nieuwjaarskaarten met teksten.
Speciaal voor je jonge lezeressen verkocht Visser & Co, kerst-, motto- en schrijftekstboeken.
Zuiderweg Erfgoed wenst je mooie kerstdagen en een gelukkig nieuwjaar — selamat natal dan tahun baru
